Praca zdalna w 2023. Przywilej, możliwość, obowiązek pracodawcy.
Mogłoby się wydawać, że praca zdalna stała się oczywistym sposobem na współpracę między pracodawcą a pracownikami. W gruncie rzeczy nie ma powodu na zamykanie drzwi do firmy, tylko ze względu na jej lokalizację. Można przecież zatrudnić doświadczonych, niszowych ekspertów z drugiego końca świata. Jak wygląda praca zdalna na polskim rynku? Co zmieniło się w ostatnim czasie?
Praca zdalna w kodeksie pracy
Rok 2023 to przełom, jeśli mówimy o regulacjach prawnych dotyczących pracy zdalnej. Porozumienie między pracodawcą a pracownikiem o wykonywaniu telepracy, pracy zdalnej, home office itd. może być zawarte w dowolnym momencie. Pracownik na taką okoliczność może się nie zgodzić lub zaprzestać wykonania pracy i powrócić do biura w dowolnym momencie. Natomiast, jeśli to pracodawca chce zmienić warunki na tryb pracy stacjonarnej, powinien dokonać tego na drodze wypowiedzenia zmieniającego.
Obowiązki pracodawcy
O czym jeszcze mówi kodeks pracy? Firma, która decyduje się na pracownika wykonującego obowiązki służbowe poza biurem, ma obowiązek zapewnić sprzęt jak np. komputer, telefon. Pracodawca bierze na siebie koszty związane z serwisem, szkolenia i wypłaca ekwiwalent za wszelkie materiały i media użyte, aby pracę wykonać.
Praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą. W praktyce, pracownik, może wyjechać na Maltę lub inny piękny zakątek kraju i pracować o ile poinformuje o tym pracodawcę i obie strony wyrażą zgodę na poczynione ustalenia.
Wniosek pracownika o pracę zdalną
Praca zdalna jest uzgodniona przy zawieraniu umowy o pracę lub w trakcie jej trwania. Jeśli obowiązuje nas umowa, a chcemy zmienić tryb wykonywania pracy, to należy złożyć wniosek w wersji papierowej lub elektronicznie. Praca wykonywana zdalnie, może być też na zlecenie pracodawcy lub okazjonalnie na wniosek pracownika.
Co do zasady wiążący dla pracodawcy jest wniosek dotyczący pracy zdalnej złożony przez:
pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 4 roku życia,
pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
pracownika-rodzica dziecka posiadającego zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu,
pracownika-rodzica dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.
pracownicę w ciąży.
Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek ww. pracowników, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca będzie musiał poinformować pracownika papierowo lub elektronicznie w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku.
Oferty pracy zdalnej
Konfederacja Lewiatan w pracach nad pracą zdalną w Polsce przeprowadziła badania jakościowe, z których wynika, że dzięki wdrożeniu i rozwojowi pracy zdalnej pracodawcy mają większe możliwości zatrudniania wykwalifikowanych specjalistów spoza lokalizacji firmy, co jest kluczowe w wąsko wyspecjalizowanych dziedzinach jak ICT, doradztwo, finanse.
Ofert pracy on-line nie brakuje w sektorze edukacyjnym, który rozwinął skrzydła od 2020 roku. Wiele kursów językowych, szkoleń przeszło na tryb on-line. Dzięki temu koszty pracodawcy, jak i usługobiorców znacznie spadły. Rodzice nie muszą wozić dzieci na zajęcia dodatkowe, mają też większą kontrolę nad treściami, które są prezentowane przez lektorów.
Pracodawcy 65% ceni przechodzenie na pracę zdalną, ze względu na obniżenie kosztów zatrudnienia i możliwość zatrudniania np. osób z niepełnosprawnością, którzy są specjalistami w danej branży.
Analizując ogłoszenia w 2023 w branży IT, czy innych usługach praca hybrydowa (1-2 dni pracy zdalnej w tygodniu) wypiera 100% home office. Firmy dostrzegają wiele korzyści pracy zdalnej oraz jej negatywne aspekty. Tryb hybrydowy wydaje się być odpowiedzią na potrzeby pracowników i możliwości pozostania elastycznym pracodawcą.
Zmiana pokoleniowa i praca hybrydowa
Większość ofert pracy łączy pracę stacjonarną i zdalną (tryb hybrydowy), co jak wynika z analizy potrzeb rynkowych, jest odpowiedzią na zmieniającą się generację pracowników. Pokolenie Z, Y ceni pracę zdalną, łączoną z możliwością przyjścia do biura. Niewielki procent (poniżej 10%) 5 dni w tygodniu preferuje pracę stacjonarną.
Praca hybrydowa jest lepszym rozwiązaniem, ze względu na aspekty społeczne, psychologiczne. Kontakt z innymi osobami, w miejscu pracy poprawia efektywność i motywację do wykonywanych obowiązków.
Opracowanie na podstawie badań Konfederacji Lewiatan: Przechodzenie firm na pracę zdalną oraz jej skutki dla pracodawców i pracowników, marzec 2023, Opole.
https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2023/06/Przechodzenie_firm_na_prace_zdalna_pl.pdf
